خنثیسازی کربنی (Carbon Neutral)
خنثیسازی کربنی به وضعیتی گفته میشود که یک شرکت، فرد یا محصول، میزان دیاکسید کربنی که در اتمسفر منتشر میکند را با میزان کربنی که از اتمسفر حذف یا جبران میکند، به تعادل برساند. این تعادل معمولاً از طریق خرید “اعتبار کربن” یا “آفست کربن” حاصل میشود.
مثلاً: یک شرکت ممکن است با سوزاندن گاز طبیعی در کارخانه خود، ۱۰۰۰ تن دیاکسید کربن در سال منتشر کند. سپس این شرکت میتواند با سرمایهگذاری در یک پروژه کاشت درختان یا ساخت یک نیروگاه خورشیدی که به همان میزان ۱۰۰۰ تن از انتشار کربن جلوگیری میکند، خود را “خنثی از نظر کربنی” اعلام کند.
نکته کلیدی: در این روش، تمرکز اصلی بر روی دیاکسید کربن است و ممکن است شرکت برای رسیدن به این تعادل، تغییرات اساسی در فرآیندهای اصلی خود ایجاد نکرده باشد و بیشتر بر جبران انتشارات تکیه کرده باشد.
صفر خالص (Net Zero)
صفر خالص یک هدف بلندپروازانهتر و ریشهای است. برای دستیابی به وضعیت “صفر خالص”، یک شرکت باید میزان انتشار تمام گازهای گلخانهای خود (نه فقط دیاکسید کربن، بلکه گازهایی مانند متان و اکسید نیتروژن را نیز) را تا حد امکان و به میزان عمیقی کاهش دهد. در این مسیر، اولویت اصلی، کاهش مستقیم و واقعی انتشارات در منبع و در طول کل زنجیره ارزش است.
مثلاً: همان شرکت برای رسیدن به “صفر خالص”، ابتدا سیستم انرژی خود را به طور کامل به انرژیهای تجدیدپذیر مجهز میکند، فرآیندهای تولید را بهینه میسازد، بازدهی انرژی را افزایش میدهد و مواد اولیه کمکربن به کار میبرد. در نهایت، تنها برای مقدار بسیار کمی از انتشارات باقیمانده و غیرقابل حذف (مثلاً ۵٪) از روشهای جبرانی مانند آفست استفاده میکند.
نکته کلیدی: در این استراتژی، کاهش واقعی انتشارات در اولویت اصلی قرار دارد و جبرانسازی تنها به عنوان آخرین راهحل برای مقدار بسیار کمی از انتشارات غیرقابل اجتناب به کار میرود. هدف نهایی، حذف تقریباً کامل آلایندگی از کل سیستم کسبوکار است.
جمعبندی تفاوت اصلی
به زبان ساده، میتوان اینطور تصور کرد:
· خنثیسازی کربنی شبیه به این است که شما به یک خیریه پول بدهید تا جریمه دفع زبالههای شما را بپردازد. شما همچنان زباله تولید میکنید، اما هزینه آن را جبران کردهاید.
· صفر خالص شبیه به این است که شما شیوه زندگی خود را تغییر میدهید تا از همان ابتدا زباله بسیار کمتری تولید کنید و در نهایت، فقط برای مقدار بسیار ناچیزی که نمیتوانید از تولید آن جلوگیری کنید، جریمه بپردازید.
بنابراین، “صفر خالص” به عنوان یک تعهد قویتر، بلندمدتتر و مؤثرتر برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی در نظر گرفته میشود.