در زمان آلودگی هوا رعایت نکات بهداشتی برای حفظ سلامت، به ویژه برای گروه‌های حساس (کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی) بسیار مهم است. در ادامه به مهم‌ترین اقدامات اشاره می‌شود:
۱. کاهش مواجهه با آلودگی هوا
· خروج غیرضروری از خانه: تا حد امکان از تردد در فضای باز، به ویژه در مناطق پرترافیک خودداری کنید.
· پرهیز از فعالیت بدنی سنگین در فضای باز: ورزش و فعالیت‌های بدنی در فضای باز مانند دویدن، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی طولانی، باعث افزایش حجم تنفسی و ورود آلودگی بیشتر به ریه‌ها می‌شود.
· انتخاب زمان مناسب برای خروج: در صورت لزوم، صبح‌ها زودتر یا عصرها دیرتر از خانه خارج شوید، زیرا معمولاً در ساعات اوج ترافیک (به عنوان مثال ۹ تا ۱۱ صبح و ۶ تا ۸ عصر) غلظت آلاینده‌ها بیشتر است.
۲. محافظت در فضای باز
· استفاده از ماسک مناسب: ماسک‌های فیلتردار مانند N95 یا FFP2 در کاهش ورود ذرات معلق مؤثر هستند. ماسک‌های معمولی جراحی تأثیر کمتری دارند.
· استفاده از وسایل نقلیه عمومی: برای کاهش تولید آلاینده بیشتر، تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید.
۳. ایجاد محیط سالم در فضای بسته
· بستن درها و پنجره‌ها: از بسته بودن درها و پنجره‌ها اطمینان حاصل کنید تا هوای آلوده کمتر وارد فضای داخلی شود.
· استفاده از دستگاه تصفیه هوا: در صورت امکان، از دستگاه‌های تصفیه هوای مجهز به فیلتر HEPA استفاده کنید. این فیلترها در جذب ذرات معلق بسیار مؤثرند.
· پرهیز از فعالیت‌های تشدیدکننده آلودگی هوای داخل: از روشن کردن شمع و عود، سیگار کشیدن و آشپزی با گاز در مدت طولانی خودداری کنید.
· گردگیری و جاروبرقی منظم: این کار باعث کاهش تجدید ذرات معلق در فضای داخلی می‌شود.
۴. مراقبت‌های بهداشتی و تغذیه‌ای
· نوشیدن مایعات فراوان: نوشیدن آب، شیر و مایعات به دفع سموم از بدن و مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی کمک می‌کند.
· تغذیه سالم:
· مصرف شیر و لبنیات به دفع فلزات سنگین کمک می‌کند.
· مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه به ویژه آن‌هایی که سرشار از آنتی‌اکسیدان (ویتامین‌های C, E, A) هستند، مانند پرتقال، لیمو، کلم بروکلی، هویج و اسفناج، به مقابله با اثرات مخرب آلودگی کمک می‌کنند.
· مصرف ماهی به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا-۳ می‌تواند مفید باشد.
· شستشوی مرتب بینی و دهان: با استفاده از آب نمک رقیق (محلول سالین) به پاکسازی مجاری تنفسی کمک کنید.
· دستگاه بخور: استفاده از دستگاه بخور سرد می‌تواند به مرطوب شدن هوا و کاهش تحریک مجاری تنفسی کمک کند.
۵. توجه ویژه به گروه‌های حساس
· کودکان: به دلیل تعداد تنفس بیشتر و قد کوتاه‌تر (نزدیک‌تر به اگزوز خودروها) بیشتر در معرض خطر هستند. از خروج آن‌ها از خانه جلوگیری کنید.
· سالمندان و افراد دارای بیماری‌های مزمن: این افراد باید بیشتر از دیگران مراقب باشند و داروهای خود را به موقع مصرف کنند.
· زنان باردار: به دلیل تأثیر آلودگی روی جنین، باید احتیاط بیشتری داشته باشند.
۶. پیگیری اخبار و شاخص کیفیت هوا
· پایش شاخص کیفیت هوا (AQI): به صورت مرتب شاخص کیفیت هوا را از منابع معتبر (مانند سایت شرکت کنترل کیفیت هوا) پیگیری کنید و فعالیت‌های خود را بر اساس آن برنامه‌ریزی نمایید.
با رعایت این نکات می‌توانید تأثیرات منفی آلودگی هوا بر سلامت خود و خانواده‌تان را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.
