استاندارد ISO 55001 یک استاندارد بینالمللی سیستم مدیریت داراییها (Asset Management System) است. این استاندارد چارچوبی را برای سازمانها فراهم میکند تا داراییهای فیزیکی و غیرفیزیکی خود را بهصورت سیستماتیک، کارآمد و پایدار مدیریت کنند و حداکثر ارزش را از آنها استخراج نمایند.
اهداف اصلی ISO 55001:
1. بهینهسازی عملکرد داراییها: افزایش قابلیت اطمینان، طول عمر و بازدهی داراییها.
2. کاهش ریسکها: مدیریت ریسکهای عملیاتی، مالی و ایمنی مرتبط با داراییها.
3. کاهش هزینهها: جلوگیری از هزینههای غیرضروری تعمیرات، خرابیها یا جایگزینی زودهنگام.
4. همسوسازی داراییها با اهداف استراتژیک: اطمینان از اینکه داراییها در راستای اهداف کلی سازمان مدیریت میشوند.
5. افزایش ارزش ذینفعان: بهبود رضایت سهامداران، مشتریان و جامعه.
مزایای اجرای ISO 55001:
– 
افزایش قابلیت اطمینان داراییها
افزایش قابلیت اطمینان داراییها– کاهش هزینههای عملیاتی و نگهداری
کاهش هزینههای عملیاتی و نگهداری– بهبود تصمیمگیریهای سرمایهگذاری
بهبود تصمیمگیریهای سرمایهگذاری– انطباق بهتر با الزامات قانونی و ایمنی
انطباق بهتر با الزامات قانونی و ایمنی– شفافیت بیشتر در مدیریت ریسک
شفافیت بیشتر در مدیریت ریسک– بهبود مستمر فرآیندها و عملکرد سازمان
بهبود مستمر فرآیندها و عملکرد سازمانساختار استاندارد (بر اساس Annex SL):
این استاندارد شامل ۱۰ بند اصلی است که با ساختار سایر استانداردهای ISO (مانند ISO 9001 یا ISO 14001) سازگار است:
1. حوزه کاربرد
2. ارجاعات استاندارد
3. اصطلاحات و تعاریف
4. بافت سازمان (شناسایی ذینفعان، نیازمندیها، حوزه سیستم مدیریت دارایی)
5. رهبری (تعهد مدیریت، خطمشی داراییها)
6.طرح ریزی (ریسکها، اهداف، برنامههای اجرایی)
7. پشتیبانی (منابع، صلاحیتها، آگاهی، ارتباطات)
8. عملیات (برنامهریزی و کنترل عملیات مدیریت دارایی)
9. ارزیابی عملکرد (پایش، اندازهگیری، ممیزی داخلی، بازنگری مدیریت)
10. بهبود (رفع عدم انطباقها، بهبود مستمر)
چه سازمانهایی از ISO 55001 استفاده میکنند؟
– صنایع نفت، گاز و انرژی 
– شرکتهای آب و برق 
– شبکههای حملونقل (راهآهن، فرودگاهها) 
– تولیدیها و کارخانجات 
– سازمانهای زیرساختی (پلها، جادهها، بیمارستانها) 
– هر سازمانی با داراییهای فیزیکی ارزشمند (ماشینآلات، ساختمانها، فناوری اطلاعات)
تفاوت ISO 55001 با استانداردهای مشابه:
– متمرکز بر چرخه حیات دارایی: از طراحی تا اسقاط دارایی.
– تلفیق مدیریت ریسک و ارزش: تمرکز بر “ارزش آفرینی” بهجای صرفاً “کاهش هزینه”.
– همسویی با استراتژی سازمان: داراییها باید مستقیماً به اهداف کسبوکار متصل باشند.
جمعبندی:
ISO 55001 ابزاری استراتژیک برای تبدیل داراییها از یک “هزینه” به یک “مزیت رقابتی” است. پیادهسازی آن نه تنها عملکرد فنی داراییها را بهبود میبخشد، بلکه به تصمیمگیریهای مالی و مدیریتی سازمان نیز شفافیت میدهد.
