📌 ردپای کربن محصول (PCF) چیست؟

ردپای کربن محصول (Product Carbon Footprint – PCF) معیاری است که میزان کل گازهای گلخانه ای (GHG) منتشر شده در طول چرخه عمر یک محصول را اندازه گیری میکند. این گازها (که عمدتاً دی اکسید کربن یا CO₂ هستند) با واحد «کیلوگرم معادل دیاکسید کربن» (kg CO₂e) اندازه گیری میشوند.

به زبان ساده، PCF پاسخ به این سؤال است: «برای تولید این محصول (از ابتدا تا انتها)، چقدر گاز گلخانه ای که به تغییرات آب وهوایی دامن میزند، وارد اتمسفر کرده ایم؟»

💢 چرخه عمر محصول: ردپای کربن در کدام مراحل محاسبه میشود؟

برای محاسبه دقیق PCF، تمام مراحل زیر در نظر گرفته میشوند (که به آن «از گهواره تا گور» (Cradle-to-Grave) میگویند: )

1. استخراج مواد خام (Raw Material Extraction):
· انتشار گازهای ناشی از استخراج منابع اولیه (مثلاً حفاری برای نفت، استخراج سنگ معدن، قطع درختان).
2. تولید و پردازش (Manufacturing & Processing):
· انرژی مصرفی در کارخانه ها برای تبدیل مواد خام به محصول نهایی.
· انتشار گازهای ناشی از واکنشهای شیمیایی در فرآیند تولید.
3. حمل و نقل (Transportation):
· انتشار گازهای ناشی از حمل مواد خام به کارخانه، محصول نهایی به انبار و ultimately به دست مصرف کننده.
4. استفاده و بهره برداری (Use Phase):
· انرژی مصرفی محصول هنگام استفاده توسط مشتری (مثلاً برق مصرفی یخچال یا بنزین سوزاندن توسط یک خودرو).
5. انتهای عمر (End-of-Life):
· انتشار گازهای ناشی از دفع یا بازیافت محصول (مثلاً انتشار گاز متان از محصولات دفن شده در زباله دانها یا انرژی مصرفی برای بازیافت آن).

💢 چرا محاسبه ردپای کربن محصول مهم است؟

· شفافیت: به مصرف کنندگان امکان میدهد تا بر اساس معیارهای زیست محیطی، انتخاب های آگاهانه تری داشته باشند.
· مدیریت زنجیره تأمین: به شرکتها کمک میکند نقاط پرانتشار (Hotspots) در زنجیره تأمین خود را شناسایی کرده و برای کاهش آنها تلاش کنند.
· برندینگ و بازاریابی: شرکتها میتوانند از PCF پایین به عنوان یک مزیت رقابتی و نشان دهنده تعهد به پایداری استفاده کنند.
· انطباق با قوانین: با سختگیرانه تر شدن قوانین زیست محیطی در سراسر جهان (مانند مالیات بر کربن)، محاسبه PCF به یک ضرورت تبدیل میشود.
· کمک به مبارزه با تغییرات آب وهوایی: شناسایی و کاهش انتشار کربن، مستقیم ترین راه برای کاهش سرعت گرمایش جهانی است.

💢 استانداردهای محاسبه
استاندارد بین المللی و پذیرفته شده برای این محاسبه، ISO 14067:2018 است. این استاندارد روش شناسی دقیق و یکسانی را برای محاسبه PCF ارائه میدهد تا نتایج across different products and companies قابل مقایسه و قابل اعتماد باشد.