مبنای پیدایش الگوی ارزیابی سیپ (CIPP) و تاریخچه:

کوبا و دانیل استافل بیم با توجه به ناکارآمد بودن راهبردهای ارزش یابی سنتی نظیر آزمون های استاندارد، تعریف جامعی برای ارزش یابی ارائه نمودند: در این تعریف ارزش یابی، فرایند مستمری است که ۳ مرحله دارد. در مرحله تعیین کردن، ارزش یاب تلاش می کند تا آنچه را که تصمیم گیرندگان برای تصمیم گیری نیاز دارند، مشخص و به صورت روشن بیان کنند. در مرحلـه بـه دسـت آوردن، اطلاعـات لازم در مـورد برنامـه جمـع آوری، سازماندهی و تحلیل می شود. در مرحله فراهم آوردن، از ترکیب اطلاعات به دست آمده و تحلیل شده، یافته های قابل استفاده جهت تصمیم گیری در مورد برنامه به صورت توصیفی و قضاوتی فراهم و جهت اقدامات عملی با هدف بهبود و اصلاح برنامه در اختیار مخاطبین قرار داده می شود.

اهداف الگوی ارزیابی سیپ (الگوی ارزش یابی برخاسته از رویکرد مبتنی بر مدیریت)

استافل بیم اهداف ارزش یابی سیپ را موارد ذیل می‌داند:

۱ـ هدف الگوی ارزش یابی سیپ اثبات کردن نیست بلکه بیشتر برای رشد و پیشرفت برنامه ها است.

۲ـ ایجاد و تهیه اطلاعات مفید برای شقوق مختلف تصمیمات.

۳ـ کمک به افراد برای قضاوت و بهبود ارزش چندگانه برنامه آموزشی یا موضوع آموزشی است.

۴ـ کمک به رشد و بهبود سیاست ها و خط مشی های برنامه ها است.

انواع ارزش یابی در الگوی سیپ (CIPP)

الف: ارزش یابی از موقعیت(context):

ارزش یابی از موقعیت یعنی تعیین کردن نیازها برای تصمیم گیری در مورد هدف های برنامه و تشخیص مسائلی که یک مبنای اساسی برای تدوین اهدافی به دست می دهد که تحقق آنها موجب بهبود برنامه می‌شود.

ب: ارزش یابی درون داد(input):

هدف اصلی این ارزش یابی تدوین برنامه ای برای ایجاد تغییرات آموزشی و دست یافتن به اهداف تعیین شده، در مرحله ارزش یابی از موقعیت می باشد. در این ارزش یابی تمام عوامل مؤثر برای رسیدن به هدف های برنامه بررسی می شود تا از میان آنها، برنامه ای که بهترین اهدف تعیین شده در ارزش یابی زمینه را متحقق می سازد، انتخاب یا تدوین شود.

ج: ارزش یابی فرآیند(process):

پس از طراحی برنامه چگونگی اجرای برنامه مورد ارزش یابی قرار می گیرد. در این ارزش یابی کوشش می شود تا پاسخ پرسش هایی نظیر این ها تعیین کردد:

آیا برنامه به خوبی در حال پیاده شدن است؟

چه موانعی بر سر راه موفقیت آن وجود دارد؟

چه تغییراتی ضروری می باشند؟

پاسخ این پرسش ها به کنترل و هدایت شیوه های اجرایی کمک می کند.

د: ارزش یابی برون داد(product):

در این مرحله نتایج حاصل از اجرای برنامه مورد سنجش قرار می گیرند. سپس نتایج به دست آمده با اهداف برنامه مقایسه می شوند و رابطه بین انتظارات و نتایج واقعی مشخص می شود.

 محدودیت های الگوی ارزش یابی سیپ(CIPP):

این الگو به خودی خود جامع و کامل است ولی وابسته به موقعیت های خاص می باشد یعنی:

مدیران و توسعه دهندگان و ارائه دهندگان خدمات نمی‌توانند:

۱ – مطمئن باشند که اهداف شان ارزشمند است مگر این که آنها هماهنگی و تداوم اهداف را با ارزش های صحیح معتبر کنند و به نیازهای سودبرندگان پاسخ دهند.

۲ -طراحی موثر انجام دهند و زمان و منابع را به طور عاقلانه ذخیره کنند و نمی‌توانند انتخاب های ممکن را شناسایی و ارزش یابی کنند.

۳ـ  طرح هایشان را به طور کامل اجرا کنند و نتایج سودمندی به دست آورند، مگر این که نتیجه موثر و پیوسته را به دست بیاورند.

۴-  مشتریان را به خریدن و حمایت خدمت شان و محصولات شان متقاعد کنند، مگر این که ادعای شان به طور صحیح و موثق گزارش شود.

نتیجه گیری:

الگوی ارزیابی سیپ از جمله الگوهای مبتنی بر مدیریت و به منظور تسهیل در تصمیم گیری مدیران ارایه و تدوین شده است و الگویی است کلی نگر و جامع که می‌تواند یک برنامه را به صورت سیستماتیک و همه جانبه بررسی کند. مدل CIPP از چهار نوع ارزش یابی (زمینه-درون داد-فراگرد و برون داد) دو نقش (تصمیم گیری و پاسخ گویی) و سه مرحله (تعیین کردن – به دست آوردن و فراهم ساختن) تشکیل شده است. این مدل از دو معیار اساسی (ارزش و مطلوبیت) استفاده می کند. از چهار نوع ارزش یابی های بالا می توان جهت  تصمیم گیری، پاسخ گویی و یا تصمیم گیری و پاسخ گویی استفاده نمود.